جراحی هیسترکتومی ، جراحی برداشتن رحم است که به پایان دوره قاعدگی و عدم توانایی در باردار شدن می انجامد. دوره نقاهت عمل جراحی هیسترکتومی ، معمولا 4 تا 6 هفته طول می کشد. لازم به ذکر است که بسته به علت جراحی می تواند با برداشتن سایر اندام ها و بافت ها ؛ از جمله تخمدان یا لوله فالوپ ( لوله رحم ) همراه باشد. با ما تا انتهای این مقاله از سایت دکتر مژگان السادات دادگر بهترین متخصص زنان و زایمان تهران همراه باشید تا اطلاعات کافی در این خصوص به دست آورید و بدانید در دوره نقاهت باید چه کار هایی را انجام دهید؟
چرا جراحی هیسترکتومی انجام می شود ؟
به طور کلی عمل جراحی برداشتن رحم برای درمان مشکلاتی است که بر سیستم تولید مثل زنان تاثیر می گذارد. از دلایل نیاز به انجام عمل جراحی ؛ می توان به خونریزی غیرطبیعی ، پرولاپس رحم و سرطان اشاره داشت. سایر مشکلاتی که انجام عمل جراحی هیسترکتومی را ضروری می سازند ، عبارتند از :
- دوره قاعدگی سنگین
- سرطان تخمدان ، مجاری ادرار ، سرطان دهانه رحم یا سرطان لوله فالوپ
- خونریزی غیرطبیعی واژن که با روش های دیگر درمانی کنترل نشده اند.
- آندومتریوز شدید ( منظور از آندومتریوز ، رشد رحم بیرون از فضای رحم می باشد )
- جلوگیری از سرطان رحم ، سرطان گردن رحم یا ناهنجاری هایی که منجر به سرطان می شوند.
- افزایش درد لگن خاصره مرتبط با رحم در طولانی مدت که با درمان های دیگر کنترل نشده است.
- تومور غیر سرطانی ( فیبروئید دیواره رحم که اندازه آن رشد کرده است و دردناک هستند یا موجب خونریزی می شوند )
- پرولاپس رحم ( افتادگی رحم در کانال واژن به دلیل عضلات ضعیف شده ) که می تواند منجر به بی اختیاری ادراری یا سختی حرکت روده ای شود.
انواع جراحی هیسترکتومی
عمل هیسترکتومی که در پزشکی از آن تحت عنوان جراحی برداشتن رحم نیز یاد می شود ، به جز این که در موارد ابتلا به سرطان رحم توصیه می گردد ؛ در مواردی که درمان های غیرتهاجمی برای درمان بیماری های مرتبط با رحم پاسخگو نباشند نیز تجویز می شود. عمل جراحی هیسترکتومی ، انواع و دلایل مختلفی دارد. باید توجه داشت که بسته به نوع جراحی و شرایط بیمار ، نوع جراحی انتخاب می شود.
- جراحـی شکمی یا کامل : زمانی انجام می شود که باید کل رحم و دهانه رحم برداشته شوند.
- هیسترکتومی ساب توتال : در این نوع از جراحی هیسترکتومی ، رحم بدون دهانه رحم برداشته می شود.
- عمل برداشتن رحم رادیکال یا گسترده : دراین جراحی ؛ رحم ، دهانه رحم ، بخش بالایی واژن و بافت مجاور آن ، برداشته می شود ؛ غالبا این روش ، در درمان سرطان پیشرفته انجام می شود.
- عمل هیسترکتومی واژینال : این جراحی از راه واژن انجام می شود و برای انجام آن ، هیچ برشی بر روی شکم زده نمی شود.
- جراحی هیسترکتومی لاپاراسکوپی : در این نوع از جراحـی هيسترکتومـی ، جراح می تواند به لگن خاصره با ایجاد چند برش شکمی دسترسی داشته باشد. رحم معمولا از طریق واژن برداشته می شود. شایان ذکر است که جراحـی هيسترکتومـی لاپاراسکوپی ، در مقایسه با سایر جراحی ها ؛ دوره نقاهت سریع تر و عوارض جانبی کمتری دارد.
سن مناسب برای جراحی هیسترکتومی
قاعدتا بانوانی که تحت جراحی درآوردن رحم ، قرار می گیرند ؛ بعد از این جراحی دیگر نمی توانند حاملگی و بارداری را تجربه کنند ؛ لذا این عمل جراحی معمولا در خانم های چهل سال به بالا که حداقل یکبار باروری داشته اند ، انجام می شود ؛ البته در برخی موارد بسته به صلاحدید جراح و متخصص زنان این جراحی در سنین کمتر از 40 سال نیز انجام می شود. توجه داشته باشید که چنانچه جراحی هیسترکتومی ، در زنانی که کمتر از 40 سال سن دارند همراه با برداشتن تخمدان ها صورت پذیرد ؛ فرد دچار یائسگی زودرس خواهد شد. ابتلا به یائسگی زودرس ، مانع ترشح هورمون های جنسی شده و مشکلاتی از قبیل موارد ذیل را به دنبال دارد :
- خشکی واژن
- کاهش قابل توجه میل جنسی
- احساس گرگرفتگی
- تعریق زیاد
لازم به ذکر است برای بانوانی که طی عمل جراحی هیسترکتومی ، هر دو تخمدان آن ها برداشته می شود ؛ غالبا درمان های جایگزین هورمونی تجویز می شود تا بدین ترتیب از بروز علائم مرتبط با یائسگی زودرس در آن ها جلوگیری گردد.
روش های جراحی هیسترکتومی
به طور کلی ، با توجه به علت انجام این جراحی و نیز وضعیت فیزیکی بیمار و نظر جراح ؛ جراحی درآوردن کامل رحم می تواند به یکی از روش های جراحی باز یا تکنیک لاپاراسکوپی انجام پذیرد.
- عمل هیسترکتومی با روش باز
در این روش برای برداشت رحم بیمار ، یک برش عرضی به ابعاد 5 تا 7 سانتیمتر بر روی شکم بیمار لحاظ می گردد و رحم از طریق این برش از بدن وی خارج می گردد. پس از اتمام جراحی هیسترکتومی به روش باز ، بیمار عموما باید 2 تا 3 روز در مرکز جراحی بستری شده و تحت نظر قرار گیرد.
- عمل جراحی برداشتن رحم با تکنیک لاپاراسکوپی
جراح زنان در این روش از جراحی هیسترکتومی ، در ابتدا سوراخ هایی ریز بر روی شکم بیمار ایجاد می کند ؛ سپس ابزاری به نام لاپاراسکوپ که به شکل لوله ای باریک و مجهز به دوربین است ، را به همراه سایر ابزارهای جراحی به شکم وی وارد می نماید و اقدام به خارج کردن رحم می نماید.
شکل واژن بعد از انجام هیسترکتومی
یکی از نگرانی های زنان در خصوص عمل برداشتن کامل رحم این است که آیا شکل واژن بعد از این پروسه تغییر می کند یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید بگویم متاسفانه شکل واژن پس از انجام جراحی برداشتن رحم ممکن است تغییر کند. در واقع ، پس از هیسترکتومی ، بخشی از بافت های مربوط به رحم دیگر وجود ندارد و این می تواند به تغییر شکل و اندازه واژن منجر شود.
به طور کلی ، پس از این عمل ، واژن ممکن است کوتاه تر و باریک تر شود و در برخی موارد ممکن است باعث کاهش لذت جنسی شود. اما باید توجه داشت که این تغییرات برای همه زنان که هیسترکتومی انجام داده اند ، یکسان نیست و به عوامل مختلفی مانند سن ، تعداد زایمان ها ، نوع عمل جراحی و مراقبت‌های پس از آن بستگی دارد و ممکن است حتی بعد از جراحی شکل واژن در برخی از افراد هیچ تغییری نکند.
در صورتی که بعد از عمل برداشتن رحم با مشکلاتی مانند درد، خشکی واژن، کاهش لذت جنسی و یا علائم دیگر مواجه شدید ، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا راهکارهای مناسب برای حل این مشکلات را پیدا کنید. در صورت مشاهده علائم خونسردی خود را حفظ کنید و با ارامش به دنبال راهکاری مفید باشید.
طول واژن بعد از جراحی برداشتن رحم
بعد از هیسترکتومی، طول واژن ممکن است کوتاه تر شود. این به دلیل برداشتن رحم و بخشی از بافت های اطراف آن است. عمل در آوردن رحم می تواند منجر به تغییر در ساختار واژن شود و در برخی موارد ، طول واژن کاهش یابد. هرچند که طول دقیق واژن پس از این عمل وابسته به عوامل متعددی است که می تواند متفاوت و تغییرات در طول واژن ممکن است در طول زمان بهبود پیدا کند.
