هیستروکتومی یا Hysterectomy عمل جراحی‌ای است که در آن رحم یک زن به‌طور کامل یا جزئی برداشته می‌شود. این عمل ممکن است به دلایل مختلفی از جمله درمان بیماری‌های رحم، مثل فیبروئیدها (تومورهای خوش‌خیم)، اندومتریوز، سرطان رحم، سرطان تخمدان، خونریزی غیرقابل کنترل، یا افتادگی رحم انجام شود.
هیستروکتومی (Hysterectomy) ممکن است بسته به دلیل انجام جراحی، شامل برداشتن سایر اندام‌ها و بافت‌های اطراف نیز باشد. این عمل یکی از رایج‌ترین جراحی‌های زنان است و می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود.
انواع هیستروکتومی
- هیستروکتومی کامل (Total Hysterectomy): در این نوع، رحم و دهانه رحم (سرویکس) به طور کامل برداشته می‌شوند.
- هیستروکتومی جزئی (Subtotal Hysterectomy) یا سوپراسرویكال: در این روش، فقط قسمت بالایی رحم برداشته می‌شود و دهانه رحم حفظ می‌شود.
- هیستروکتومی رادیکال (Radical Hysterectomy): در این نوع، علاوه بر رحم و دهانه رحم، بافت‌های اطراف رحم، قسمت بالایی واژن، و گره‌های لنفاوی لگن نیز برداشته می‌شوند. این روش بیشتر برای درمان سرطان‌ها انجام می‌شود.
- هیستروکتومی با سالپنگو-اوفورکتومی (Hysterectomy with Salpingo-Oophorectomy): در این نوع، علاوه بر رحم، یک یا هر دو تخمدان و لوله‌های فالوپ نیز برداشته می‌شوند.
روش‌های انجام هیستروکتومی
- جراحی باز (Abdominal Hysterectomy): برش بزرگی در شکم ایجاد می‌شود و رحم از طریق این برش برداشته می‌شود. این روش برای موارد پیچیده‌تر مناسب است.
- جراحی لاپاروسکوپی (Laparoscopic Hysterectomy): چند برش کوچک در شکم ایجاد می‌شود و جراح با استفاده از دوربین لاپاروسکوپ و ابزارهای خاص، رحم را برمی‌دارد. این روش بهبود سریع‌تری دارد و معمولاً درد و جای زخم کمتری دارد.
- جراحی واژینال (Vaginal Hysterectomy): رحم از طریق واژن برداشته می‌شود. این روش معمولاً برای مواردی که رحم کوچک است و بیماری‌های دیگری وجود ندارد مناسب است.
روند جراحی
- آماده‌سازی پیش از جراحی: بیمار تحت بررسی‌های پزشکی و مشاوره قرار می‌گیرد. آزمایش‌های لازم انجام می‌شود و ممکن است نیاز به تنظیم داروهای مصرفی باشد.
- انجام جراحی: بسته به نوع و روش جراحی، بیمار تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد. سپس جراح با استفاده از روش انتخابی، عمل را انجام می‌دهد.
- بعد از جراحی: بیمار معمولاً چند روز در بیمارستان بستری می‌شود. زمان بهبودی بستگی به نوع جراحی دارد و می‌تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد. فعالیت‌های شدید و سنگین معمولاً تا چند هفته پس از عمل ممنوع است.
مراقبت‌های پس از جراحی
- استراحت کافی: بهبود کامل نیاز به استراحت و اجتناب از فعالیت‌های سنگین دارد.
- مدیریت درد: پزشک ممکن است داروهای مسکن تجویز کند.
- پیگیری‌های پزشکی: برای ارزیابی وضعیت بهبود و جلوگیری از عوارض ممکن است چندین بار به پزشک مراجعه شود.
- ورزش و تغذیه: ورزش‌های سبک و تغذیه مناسب می‌تواند به بهبود سریع‌تر کمک کند.
هیستروکتومی معمولاً برای درمان بیماری‌های جدی و مشکلاتی انجام می‌شود که با دیگر روش‌های درمانی قابل حل نیستند. بنابراین، تصمیم به انجام این جراحی باید با مشورت دقیق با پزشک و بررسی تمام گزینه‌های ممکن اتخاذ شود.
نکات مثبت هیستروکتومی
- رفع مشکلات پزشکی: این عمل می‌تواند مشکلات جدی مانند سرطان رحم یا تخمدان را درمان کند و جان بیمار را نجات دهد.
- کاهش علائم: در مواردی که خونریزی شدید یا درد مداوم وجود دارد، هیستروکتومی می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
- جلوگیری از بارداری: این عمل باعث می‌شود که بیمار دیگر نتواند باردار شود، که ممکن است در برخی موارد یک مزیت به حساب آید.
نکات منفی هیستروکتومی
- ناتوانی در بارداری: پس از این عمل، بیمار دیگر نمی‌تواند باردار شود. این موضوع برای زنانی که هنوز قصد داشتن فرزند دارند، یک نکته منفی مهم است.
- تغییرات هورمونی: اگر تخمدان‌ها نیز در این عمل برداشته شوند، بیمار ممکن است وارد دوران یائسگی زودرس شود که می‌تواند عوارضی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن، و تغییرات خلقی را به همراه داشته باشد.
- خطرات جراحی: هر عمل جراحی دارای خطراتی مانند عفونت، خونریزی، و عوارض بیهوشی است.
- تأثیر روانی: برای برخی از زنان، برداشتن رحم می‌تواند تأثیر روانی منفی داشته باشد، زیرا این عضو به عنوان نمادی از زن بودن و توانایی باروری تلقی می‌شود.
هر بیمار باید با مشاوره پزشک و بررسی دقیق شرایط خود، تصمیم بگیرد که آیا هیستروکتومی مناسب اوست یا خیر.
