سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس ، نوعی سرطان است که از سلول های بافت مخاطی دهانه رحم شروع می شود. دهانه رحم یا سرویکس ، در واقع یک استوانه تو خالی است که قسمت تحتانی رحم را به واژن متصل می کند. شایع ترین علامت این سرطان ، خونریزی غیرطبیعی واژن است که می تواند در حین یا بعد از رابطه جنسی ، در بین دوره های قاعدگی ، طی سیکل ماهیانه یا در دوران یائسگی حادث گردد. لازم به ذکر است که عمدتا سرطان های دهانه رحم ، در دوره یائسگی رخ می دهند. جهت تشخیص و کنترل بیماری بایستی به بهترین متخصص زنان در تهران ، دکتر مژگان دادگر ، مراجعه فرمایید.
علل ایجاد کننده سرطان دهانه رحم
به طور کلی سرطان دهانه رحم ، توسط انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی ( HPV ) بروز می کند و شایع ترین بیماری منتقله مقاربتی ( STD ) به شمار می رود. توجه داشته باشید که بیش از 200 نوع HPV وجود دارد که اکثر آن ها مضر نیستند و خود به خود از بین می روند ، اما حداقل 12 نوع HPV وجود دارد که می توانند منجر به سرطان از جمله سرطان سرویکس شوند که از آن ها تحت عنوان انواع پر خطر HPV یاد می شود. در این جا باید اشاره داشت ، چنانچه متوجه شدید که آلوده به یکی از انواع پر خطر HPV هستید ، به این معنی نیست که سرطان دارید ، بلکه در حقیقت این بدین معناست شما مبتلا به نوعی از HPV هستید که ممکن است در آینده منجر به سرطان دهانه رحم شود. به همین دلیل درمان زود هنگام ویروس HPV بسیار مهم است ؛ چرا که با درمان به موقع ، از سرطانی شدن آن پیشگیری به عمل خواهد آمد. توجه داشته باشید ویروس HPV ، تنها عامل زمینه ساز برای بروز سرطان سرویکس نبوده و می تواند سایر سرطان ها از جمله سرطان دستگاه تناسلی ، سرطان واژن ، سرطان آلت تناسلی مردان ، سرطان مقعد ، سرطان راست روده و سرطان حنجره را نیز در زنان و مردان ایجاد کند.
سایر علل زمینه ساز ابتلا به سرطان دهانه رحم
لازم به ذکر است علاوه بر HPV ، موارد دیگری نیز وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهند که بهترین جراح و متخصص زنان تهران در ذیل به آن ها اشاره کرده است :
- سابقه شخصی دیسپلازی دهانه رحم ، واژن یا ناحیه تناسلی
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سرویکس
- سیگار کشیدن
- عفونت های دیگر مانند کلامیدیا
- مشکلات سیستم ایمنی مانند HIV / AIDS که مبارزه با عفونت هایی مانند HPV را دشوار می کنند.
- سن نیز از دیگر عواملی می باشد که می تواند احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را تشدید نماید ؛ میانگین سنی که برای این نوع سرطان تشخیص داده می شود 48 سالگی است و به ندرت در افراد زیر 20 سال دیده می شود.
علائم سرطان دهانه رحم
بسیاری از زنان مبتلا به این نوع سرطان ، نمی دانند که به این بیماری دچار هستند ؛ زیرا این بیماری غالبا علائمی ندارد و معمولا تا مراحل آخر هیچ گونه علامتی ایجاد نمی کند. لذا معمولا زمانی که علائم آن ظاهر می شوند ، نیز با شرایط شایع مانند قاعدگی و عفونت های دستگاه ادراری و غیره اشتباه گرفته می شوند. از این رو در ادامه به علائم رایج سرطان دهانه رحم اشاره داشته ایم ، تا در صورت مواجهه با هر یک از آن ها ، اهمال نکرده و سریعا به بهترین جراح و متخصص زنان تهران مراجعه فرمایید. علائم معمول این بیماری عبارتند از :
- ترشحات بدبو از واژن
- خونریزی غیرمعمول بین دوره های قاعدگی
- خونریزی از واژن بعد از رابطه جنسی یا طی دوران یائسگی
- درد لگن
- درد هنگام ادرار
- تکرر ادرار
علائم سرطان دهانه رحم پیشرفته :
اگر سرطان در بافت ها یا ارگان ها نزدیک پراکنده شود ، علائم ناشی از آن عبارتند از :
- عمل دفع ادرار با دشواری و درد انجام می شود و گاهی اوقات امکان دارد با خون همراه باشد.
- اسهال یا وجود درد و خون به هنگام دفع مدفوع
- خستگی ، کاهش وزن و اشتها
- سلامت عمومی نابسامان
- کمر درد یا و متورم شدن پاها
- درد در ناحیه لگنی و ابدومینال
در صورت بروز هر گونه علامت غیر طبیعی ، لازم است آزمایش های مربوطه از جمله تست پاپ اسمیر را انجام دهید.
پروسه تشخیص سرطان دهانه رحم
این بیماری طی چندین سال و به تدریج در بدن پیشرفت می کند. طی این مدت سلول های دهانه رحم تغییرات بسیاری را متحمل شده و در نهایت به توده های سرطانی تبدیل می شوند. به منظور پیشگیری یا تشخیص زود هنگام سرطان دهانه رحم می بایست آزمایش های غربالگری به همراه تست پاپ اسمیر به طور مرتب انجام پذیرد. طی تست پاپ اسمیر ، نمونه برداری هایی از سلول های دهانه رحم انجام شده و به جهت پی بردن به سرطانی بودن یا نبودن ، مورد بررسی و آزمایش قرار می گیرند.
اگر نتایجی که از تست پاپ اسمیر بدست می آید ، شرایط غیر طبیعی را نشان دهد ، انجام آزمایش های بیشتر ضروری می شود که شامل تست HPV می شود ؛ زیرا گونه ای از این ویروس می تواند منجر به بروز سرطان سرویکس شود. همچنین چنانچه بهترین متخصص زنان تهران وجود سرطان دهانه رحم را محتمل بداند ، بیوپسی نیز انجام می دهد. اگر بررسی نتایج بدست آمده از بیوپسی وجود سرطان را تایید کند ، آزمایش های دیگری به جهت پی بردن به میزان پیشرفت سرطان به انجام می رسند که شامل :
- بررسی عملکرد کبد و کلیه
- تست خون و ادرار
- تصویربرداری با اشعه ایکس از مثانه ، مقعد ، روده و حفره شکمی
آزمایش غربالگری Co-test :
همانطور که توضیح داده شد ، جهت پی بردن به بیماری سرطان دهانه رحم باید هر دو تست پاپ اسمیر و HPV به انجام رسد. امروزه روش جدیدی در این راستا ابداع شده است که به آن آزمایش غربالگری co-test می گویند. در این فرایند ، تست ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV و پاپ اسمیر به صورت همزمان به انجام می رسند. در تست اچ پی وی ، در نمونه های برداشته شده از سلول های دهانه رحم ،DNA یا RNA گونه پر خطر ویروس پاپیلومای انسانی مورد بررسی قرار می گیرد. در تست پاپ اسمیر ، سلول های دهانه رحم یا تغییرات سلولی که ممکن است منجر به سرطان دهانه رحم شوند ، بررسی می گردند. در آزمایش غربالگری co-test ، برای پی بردن به دو مورد مذکور ، از یک سمپل سلولی استفاده می شود ؛ به عبارتی پزشک یک بار نمونه برداری را از سلول های دهانه رحم انجام می دهد و در همان نمونه به طور همزمان DNA و RNA و تغییرات سلولی را ارزیابی می کند. انتظار می رود زنانی با سن 30 تا 65 سال هر 3 تا 5 سال یکبار جهت انجام تست غربالگری co-test ، اقدام کنند. این پروسه در قیاس با انجام تست پاپ اسمیر به تنهایی ، در یافتن سلول های غیرطبیعی دهانه رحم ، عملکرد بهتری دارد. شما می توانید به جهت انجام این تست به مطب دکتر دادگر ، بهترین جراح و متخصص زنان تهران مراجعه فرمایید.
استیج های سرطان دهانه رحم
- استیج 1 : توده های سرطانی تنها در دهانه رحم دیده شده و دیگر قسمت های بدن به این بیماری آلوده نشده اند.
- استیج 2 : سلول های سرطانی از رحم و دهانه آن فراتر رفته اند اما هنوز دیواره حفره لگنی یا واژن را آلوده نساخته اند.
- استیج 3 : در این مرحله سرطان قسمت تحتانی واژن را درگیر کرده و ممکن است به دیواره حفره لگنی ، مجرای ادراری و غدد لنفاوی نیز پیشروی کرده باشد.
- استیج 4 : در این مقطع در حقیقت سرطان دهانه رحم پیشرفت کرده و مثانه ، رکتوم و دیگر نواحی بدن مثل استخوان ها یا ریه ها به سلول های سرطانی آلوده شده اند.
اگر تصمیم به بارداری داشته باشیم با داشتن سرطان دهانه رحم چه اتفاقی می افتد؟
آرزوی هر زنی این است که فرزندی که در بدن خود رشد کرده است را در آغوش بگیرد و بزرگ کند. افرادی که به سرطان سرویکس دچار می شوند نیز حداقل یک بار این خواسته را در ذهن داشته اند ، اما به دلیل شدید و حاد بود این بیماری از باردار شدن می ترسند. ترس آن ها کاملا طبیعی است اما باید بدانند اگر پیش از جدی تر شدن بیماری خود به پزشک مراجعه کنند و به او بگویند که تمایل دارند روزی در آینده باردار شوند ، ممکن است پس از درمان ، بسته به نوع درمانی که متخصص زنان بر اساس شرایط شما انتخاب می کند ، باردار شوند. اگر قصد بارور شدن بعد از درمان داشته باشید ، معمولا پزشک از شما در خواست می کند اجازه دهید شش تا دوازده ماه از اتمام دوره درمان ، پیش از شروع به هر اقدامی برای بارور شدن ، سپری شود چرا که بدن شما بعد از گذر از دوره درمان نیاز به زمان کافی برای بازیابی خود دارد. اگر از روش هایی مانند هیسترکتومی یا انواع خاصی از پرتودرمانی یا شیمی درمانی انجام داده باشید ، ممکن است امکان بارور شدن نداشته باشید ، از همین رو پیش از اقدام به هر نوع روش درمانی سرطان دهانه رحم ، حتما خواسته های خود را با پزشک معالجتان درمیان بگذارید. یک پزشک مجرب بر اساس شرایط و خواسته های شما بهترین و مناسب ترین روش درمانی را برای شما انتخاب کند.
در خصوص مدت زمان درمان و شروع اقدامات قبل از بارداری عجله و نگرانی خاصی نداشته باشید و با پزشک خود در رابطه با هر سوالی که در ذهنتان به وجود می آید صحبت کنید.
