تومورهای خوش‌خیم تخمدان دسته‌ای از تومورها هستند که در تخمدان‌ها رشد می‌کنند و برخلاف تومورهای بدخیم (سرطانی)، به دیگر بخش‌های بدن گسترش پیدا نمی‌کنند و عموماً تهدیدی جدی برای زندگی محسوب نمی‌شوند. با این حال، این تومورها ممکن است علائمی ایجاد کنند و در مواردی نیاز به درمان یا جراحی داشته باشند. در ادامه به جزئیات تومورهای خوش‌خیم تخمدان می‌پردازیم:
انواع تومورهای خوش‌خیم تخمدان
- کیست‌های ساده:
- کیست‌های فولیکولی: از شایع‌ترین نوع کیست‌های تخمدان هستند و زمانی ایجاد می‌شوند که فولیکول در زمان تخمک‌گذاری به طور کامل نترکد و مایع درون آن باقی بماند. معمولاً بدون نیاز به درمان و طی چند چرخه قاعدگی از بین می‌روند.
- کیست‌های جسم زرد (Corpus luteum): پس از تخمک‌گذاری ایجاد می‌شوند و معمولاً خودبه‌خود جذب می‌شوند.
- تومورهای سلول‌های جنسی (Germ cell tumors):
- این تومورها از سلول‌های اولیه جنسی در تخمدان شکل می‌گیرند. یکی از شایع‌ترین انواع آن، تومورهای درموئید (Dermoid cysts) است که به آن تراتوما نیز گفته می‌شود. این تومورها ممکن است حاوی مو، چربی، غضروف یا حتی دندان باشند. به طور کلی این تومورها خوش‌خیم هستند، اما در مواردی نادر می‌توانند بدخیم شوند.
- تومورهای سلول‌های استرومال:
- از سلول‌های استرومال تخمدان که هورمون‌ها (استروژن و پروژسترون) تولید می‌کنند، منشأ می‌گیرند. یکی از نمونه‌های شایع آن فیبروما است که یک تومور خوش‌خیم بافت همبند است. این نوع تومور معمولاً بدون علائم است و به ندرت می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی نظیر پیچ‌خوردگی تخمدان یا فشار بر اندام‌های مجاور شود.
- سیست‌آدنوما (Cystadenoma):
- این نوع تومور از بافت‌های سطحی تخمدان تشکیل می‌شود و می‌تواند به صورت کیست‌های پر از مایع ظاهر شود. دو نوع عمده از سیست‌آدنوما وجود دارد:
- سیست‌آدنوما سروزی: این تومورها کوچک و پر از مایع شفاف هستند.
- سیست‌آدنوما موسینوزی: این تومورها حاوی مایع ضخیم و ژل‌مانند هستند و ممکن است بزرگ شوند و فضای زیادی را اشغال کنند.
- این نوع تومور از بافت‌های سطحی تخمدان تشکیل می‌شود و می‌تواند به صورت کیست‌های پر از مایع ظاهر شود. دو نوع عمده از سیست‌آدنوما وجود دارد:
علائم تومورهای خوش‌خیم تخمدان
بسیاری از تومورهای خوش‌خیم تخمدان ممکن است بدون علائم باشند و تنها در آزمایش‌های تصادفی کشف شوند. اما در برخی موارد، این تومورها می‌توانند علائمی ایجاد کنند مانند:
- درد یا فشار در ناحیه لگن
- نفخ یا احساس پری در شکم
- درد در طول رابطه جنسی
- اختلالات قاعدگی
- تکرر ادرار یا مشکل در تخلیه کامل مثانه
- افزایش یا کاهش وزن بدون دلیل مشخص
روش‌های تشخیصی
تشخیص تومورهای خوش‌خیم تخمدان معمولاً از طریق ترکیبی از روش‌های زیر انجام می‌شود:
- سونوگرافی: بهترین روش برای مشاهده اندازه و ساختار تومورها.
- MRI یا سی‌تی‌اسکن: برای بررسی دقیق‌تر تومورهای بزرگ یا پیچیده.
- آزمایش خون: برای بررسی نشانگرهای توموری مثل CA-125 که معمولاً برای تشخیص سرطان تخمدان استفاده می‌شود.
درمان
بسته به نوع، اندازه و علائم تومور، پزشک ممکن است یکی از روش‌های زیر را توصیه کند:
- پیگیری و مشاهده: بسیاری از کیست‌ها و تومورهای خوش‌خیم به مرور زمان به خودی خود ناپدید می‌شوند و نیازی به درمان ندارند.
- داروهای هورمونی: در برخی موارد، قرص‌های جلوگیری از بارداری برای کاهش کیست‌های تخمدان تجویز می‌شوند.
- جراحی: در صورتی که تومور بزرگ باشد، علائمی ایجاد کند یا مشکوک به بدخیمی باشد، جراحی برای برداشتن آن ممکن است توصیه شود.
